ارگ طبس ( كهن دژ)

ارگ طبس ( كهن دژ) از بناهای تاریخی این شهر است كه قدمت آن به بیش از ١٠٠٠ سال پیش بر می گردد. در بعضی از كتابها از جمله فتوح البلدان كه در قرن سوم هجری قمری تالیف شده است اشاره هایی به حصار یا دژ طبس شده است. ناصر خسرو” نیز در سال ٤٤٤ ه.ق. از طبس بازدید بعمل آورده و مدت ١٧ روز میهمان امیر گیلكی بن محمد بوده است و در سفرنامه اش طبس را توصیف نموده و اشاراتی نیز به وضعیت امنیت و وجود دژ در طبس نموده است. این ارگ در طول تاریخ و در مقاطع مختلف دچار حوادث و آسیب هایی گردیده و بنابراین بارها مرمت گردیده است.

یكی از این تعمیرها در سال ١٢١٦ هجری قمری اتفاق افتاده كه تا چند دهه قبل سنگ نوشته آن بر سردر ارگ نصب بوده است كه در این شعر از ارگ طبس به ارگ كهن نام برده شده و مبین قدمت آن می باشد. در سال ١٢٩٢ هجری قمری و در زمان عمادالملك حاكم طبس، بار دیگر ارگ طبس مورد مرمت قرار می گیرد.در دهه های گذشته و قبل از زلزله تنها ساكن ارگ، مرد تنها و فقیری بوده به نام آق سید علی میرزا كه با كمك و مساعدت بازدید كنندگان از ارگ، زندگی می كرده و آق سید علی میرزا در زلزله شهریور ٥٧ همراه با ارگ به خاطره ها پیوست.

اين بنا تاريخي در زلزله سال ٥٧ ويران شد و در دهه گذشته میراث فرهنگی اقداماتی را جهت احیاء و مرمت این بنای تاریخی آغاز نمود، بطوریكه از بسیاری از قسمت ها آوار برداری شد و دالان ها و دیوارهایی از ارگ مجددا پدیدار گشت. در همین زمان و در طی كاوش پیكر آق سید علی میرزا در حالی كه با گذشت قریب به ٢٠ سال از زلزله، هنوز بقایای پیكر وی سالم بود پیدا شد. وی را در محل ارگ به خاك سپردند و اتاقكی را بر مقبره اش بنا نمودند و حالا آقا سید علی میرزا دیگر جزئی از تاریخ ارگ شده است. لازم به ذكر است این بنای تاریخی در شهر طبس – میدان امام (ره) – میدان واعظ طبسی – خیابان واعظ – ارگ (كهن دژ) واقع شده است.

ارگ طبس (کهن دژ)